Tingkatan bahasa Bahasa_Banjar

Bahasa Banjar juga mengenal tingkatan bahasa (Jawa: unggah-ungguh), tetapi hanya untuk kata ganti orang, yang tetap digunakan sampai sekarang. Zaman dahulu sebelum dihapuskannya Kesultanan Banjar pada tahun 1860, bahasa Banjar juga mengenal sejenis bahasa formal yang disebut basa dalam (bahasa istana), yang merupakan pengaruh dari bahasa Jawa terutamanya dari Kesultanan Mataram, disamping ada pula kosa kata yang dicipta sebagai bahasa formal, misalnya jarajak basar bermaksud tiang, dalam bahasa Banjar normal disebut tihang. Basa dalam kini sudah pupus, tetapi sesekali masih digunakan dalam kesenian daerah Banjar. Dalam Hikayat Banjar, manira (saya) dan pakanira (anda) adalah perkataan bahasa Bagongan yang digunakan secara meluas.

  • unda, sorang = aku ; nyawa = engkau → (kasar)
  • aku, diyaku = aku, saya ; ikam, kawu = engkau, awak → (biasa)
  • ulun = saya ; [sam]pian / [an]dika = anda → (formal)

untuk kata ganti orang ke-3 (dia)

  • inya, iya, didia = dia → (biasa)
  • sidin = beliau → (formal)
Bahasa IndonesiaBahasa Banjar
(normal)
Basa dalam[27]
istanarumahdalam
digelardigalarjumenang[28]
berjalanbajalanlumampah
dudukduduklinggih[28]
makanmakandahar[28]
minumnginumdahar banyu
dalam penglihatanpanglihatpatingal
rambutrambutréma[28]
gigigigiwaja[28]
kepalakapalasérah[28]
tangantanganasta
tubuhawaksaléra
kakibatiskaus
tubuhawakpamaus
telingatalingakarna
perutparutpadaharan
di mukadi mukadi ayunan
di belakangdi balakangpamungkur
bilik tidurpaguringanpasarian
bantalbantalkajang sirah
sarungsarungsasantang
bajubajurasukan
ikat kepala/tanjak/destarlaungbolang
dipanggildikiawdikani
buah dadasusupembayun
tertawatatawakamujang[28]
tersenyumtakarinyumgamuyu
tidurguringsaré[28]
amarahpanyarikbendu
bersedih hatibasadih hatiba-sugulmanah
bersedih hatibasadih hatigerah
memintamintamamundut
memakanmamakanma-anggi
meninggalmatiséda[28]
mandimandiséram
tiangtihangjarajak basar
mayatmayatlalayon
bercakap-cakapbapandéranbakaprés
memandangmamandangmaningali
bercakapba-ucapmangandika
buang airbahira/bakamihkatanya
dendengdendengsalirap
gulagulajangga
tehtehdunté
tikartikarhamparan
sembahyangsumbahyangsalat
bundaumaibu
ayahabahrama[28]

Rujukan

WikiPedia: Bahasa_Banjar http://www.antara-sumbar.com/id/berita/nasional/d/... http://kamusbahasabanjarkuala.blogspot.com/2008/10... http://www.ethnologue.com/14/show_language.asp?cod... http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=b... http://www.ethnologue.com/show_map.asp?name=IDK&se... http://www.mybanjar.com/?lang=my&cat=1&id=1&mnu=1 http://members.tripod.com/~serambi_banjar/index401... http://www.wisatamelayu.com/id/news.php?a=SERvcVQv... http://iwanfauzi.files.wordpress.com/2008/12/makal... http://www.usd.ac.id/06/publ_dosen/phenomena/82/so...